فسیل ها
واژه فسیل (سنگواره) از کلمه لاتینی فسیلس گرفته شده که به معنای درآوردن چیزی از طریق حفاری است. موضوعی که مورد مطالعه این علم قرار می گیرد شامل بقایا یا نشانه های حیوانات و گیاهانی است که زمانی بر روی کره زمین می زیسته اند.
فسیل شناسی
بحث درباره گیاهان و جانورانی است که سابقاً در سطح زمین زندگانی کرده اند بقایا و اثراتی را که از گیاهان و جانوران در ته نشین های مختلف زمین دیده می شود فسیل می نامند
بنابراین فسیل شناسی را می توان به دو قسمت تقسیم نمود:
۱-فسیل شناسی گیاهان
۲-فسیل شناسی جانوران
تاریخ فسیل شناسی
فسیل شناسی از ازمنه قدیم مورد بحث و توجه انسان واقع شده حتی انسان های دوره پارینه سنگی اکثر در صدد تجسس و تحقیق فسیل برمی آمده و آنها را کلکسیون می نموده اند. عده دیگر از این فسیلها استفاده می کردند و آنها را برای زینت بکار می بردند ( گردن بند و گلوبند و غیره) این فسیلها که به توسط انسان جمع آوری شده در اکثر غارها و مقابر فرانسه و بلژیک و مصر دیده می شوند مثلاً :
در فرانسه ( ناحیه آرسی سورکور ) غاری است معروف به غار تری لبیت که از حیث باستان شناسی اهمیت زیادی دارد. در این غار عده زیادی تری لبیت پیدا کرده اند که اکثر آنها دارای دو سوارخ بوده و برای زینت بکار می رفته اند . این تری لبیتها متعلق به این ناحیه نبوده است بلکه اصل آنها از بهم می باشند.
شرایط فسیل شدن
اسکلت یا صدف در موجودات ممکن است از کربنات کلسیم (آراگونیت یا کلیست )، فسفات کلسیم، سیلسیس کیتین و غیره باشد. نیروهای فشاری و تراکمی رسوبات (Compaction) در رسوبات، گاه باعث می گردد که اسکلت موجودات از شکل اصلی خارج شود، مثلاً فسیل های موجود در شیل هائی که نیروهای فشاری را تحمل کرده اند اغلب پهن هستند. امکان دارد اسکلت یا صدف توسط کانیهائی غیر از جنس خود آنها جانشین شود مثلاً در اغلب صدفهای آمونیت مشاهده می شود که کاملاً از کانی پیریت (سولفورآهن) تشکیل شده است که این یک پدیده جانشینی را بیان می کند. گاه از صدف قالبی در رسوبات باقی می ماند که به آن کست (Cast) می گویند. به عبارت دیگر کست وقتی تشکیل می شوئد که اسکلت یا صدف موجود حل شده و جای آن مواد دیگر جایگزین شود.
انواع فسیل شدن
۱) فسیل شدن کامل: که در این حالت موجود بدون تجزیه بطور کامل باقی می ماند مانند فسیل ماموت در یخ های سیبری و فسیل مهره داران ( رینوسروس ) در رسوبات آغشته به قیر و اسفالت و فسیل شدن حشرات در صمغ های کربونیفر.
۲) فسیل شدن اعضای سخت: مانند اسکلت ، صدف و کاراپاس کیتینی ( در بند پایان).
۳) فسیل شدن صدف بی مهرگان : که در موجود زنده اغلب از کربنات کلسیم بصورت آراگونیت است ولی در حالت فسیل شدن به کلسیت تبدیل می گردد.
۴) فسیل شدن با ترکیبات فسفاته، کیتین و کوتیکول: موجوداتی که در ساختمان خود دارای این مواد هستند فسیل شدن بهتر صورت می گیرد چون این مواد در مقابل عوامل تجزیه کننده مقاوم ترند. مثلاً برخی فسیل ها مثل براکیوپودا و کنودونت ها در ترکیب صدف و ساختمان خود دارای فسفات بوده، یا برخی از موجودات دارای پوسته کیتینی هستند.
اقسام فسیل ها و کاربرد آنها در زمین شناسی
همانگونه که قبلاً اشاره شد، بیشترین کاربرد فسیلها در تعیین سن طبقات و بنابراین در بیوستراتیگرافی است. بدیهی است که تمامی فسیلها قادر به تعیین سن نسبی دقیق نبوده و برخی از آنها در تمام ادوار زمین شناسی وجود داشته اند.
بطور کلی می توان اقسام فسیل ها را به شرح زیر خلاصه نمود:
۱) فسلیهای شاخص Index – fossils : که دارای گسترش جغرافیائی وسیع بوده ولی در زمان کوتاه زمین شناسی میزیسته اند – مانند فسیل آمونیت Turrilites که منحصراً درکر تا سه میانی وجود داشته است.
۲) فسیلهای غیرشاخص (NonIndex- fossils) : که تقریباً در تمام دوره ها و یا دورانهای زمین شناسی وجود داشته اند و شاخص زمان معین و کوتاه زمین شناسی نیستند. مانند برخی دوکفه ایها، شکم پایان ، مرجانها و غیره.
پلسی پودها
پلسی پودها دسته ای از نرمتنان هستند که از سایرین با داشتن غشاء ۲ کفه ای جدا می شوند . دوکفه بوسیله دندانه ها ولیگامنت بهم متصل می شود. از این دو کفه یکی در طر ف راست و دیگری در طرف چپ حیوان قرار می گیرد. در این رده طرز قرار گرفتن برانشها ، تقارن نسبت به یک صفحه ، وضع دستگاه گوارش ، سیستم عصبی و دستگاه گردش خون در مراحل اولیه است اما نداشتن سرو وضع ساختمانی برانشها این رده را از سایر نرمتنان مشخص و متمایز می کند. این دسته ،Lamellibranchiaنیز نامیده می شود و این نام بعلت برانشهای صفحه مانند آنهاست .
غالب براکیوپودها بی مهرگان آبزی بوده و تعداد زیادی از آنها در نقاط کم عمق دریا زندگی میکنند . برعکس دو کفه ایهای خشکی دستگاه ریه مانندی را نشان میدهند.
براکیوپودا
براکیوپودا از نظر چینه شناسی و تعیین سن طبقات بسیار مهم بوده و فسیل آنها در طبقات دوران اول و دوم خیلی فراوان است . براکیوپودا انفرادی بوده و تولید مثل آنها جنسی است غشاء آنها دوکفه ای و ابعاد آنها در حدود چند سانتیمتر است.
براکیوپودا حیوانات دریایی هستند و قسمتهای نرم بدن آنها بوسیله ۲ کفه محافظت می شود و از دو کفه ایها بعلت نامساوی بودن دو کفه و متساوی الاضلاع بودن هر کفه تمیز داده می شود. براکیوپودا در کف آبهای کم عمق زندگی می کنند و باستثناء حالت لاروی در یک نقطه ثابت هستند و این اتصال به جسم خارجی بوسیله ساقه یا زوائد و خارهایی که در سطح کفه وجود دارد صورت می گیرد.
براکیوپودا ها بر حسب وجود یا عدم وجود دندانه اتصال به دو دسته Inarticulata, Articulata تقسیم شدهاند . اما این تقسیم بندی طبیعی نیست مگر اینکه تقسیم بندی براساس حالات تکامل غشاء صورت گیرد.
بطور کلی مهمترین مشخصاتی که در تقسیم بندی براکیوپود ها بکار برده می شود عبارتست از :
۱٫ حالات تکامل غشاء
۲٫ ارتباط و رشد کفه ها
۳٫ حالت و شکل دهانه ساقه
۴٫ حالت و شکل بازوان واسکلت آن
۵٫ تعدادی از مشخصات داخلی بدن از جمله ماهیچه
۶٫ ساختمان میکروسکوپی غشاء
۷٫ شکل ، اندازه و تزئینات غشاء
- دریافت فایل بلافاصله پس از پرداخت وجه
- فقط با پرداخت ۲ هزار تومان
- 17 صفحه
- با فرمت word
نظرات بسته شده است