ارکان خداشناسی : راه خداشناسى

راه خداشناسى

مسأله اقرار به وجود خداوند متعال براى خداپرستان اساسى‏ترین مسائل و مباحث در شمار است لذا نهایت کوشش و سعى خود را در تثبیت اساس این مهم مصروف داشته‏اند.

در این مورد بین ایشان ادعاها و روش‏هاى گوناگون ظهور یافته به گونه‏اى که برخى وجود خداوند را ظاهر و آشکار، و بى‏نیاز از اقامه دلیل و برهان و استدلال دانسته، و گروهى دیگر اثبات وجود بارى تعالى را از راه برهان محال انگاشته‏اند.

دیگرانى ادله و براهینى براى اثبات وجود خداوند جلت عظمته تدوین کرده‏اند که برخى از ایشان هیچ ملاکى براى تمایز وجود خداوندى که در پى اثبات وجود اویند از ماسواى او ارائه نداده‏اند، و برخى دیگر در این مورد ملاکاتى را مناط حکم و تصدیق خویش قرار داده‏اند

ولى ملاکات بیان شده از طرف ایشان از ارائه واقعیت تهى بوده، و آن‏چنان که باید در راه اثبات ذاتى که شایسته الوهیت و خالقیت باشد به فرجام نمى‏آید.

بر این اساس جویاى حقیقت معرفت و شناخت توحید الهى فراروى خویش جز این نمى‏بیند که در اولین قدم ملاک خالقیت خالق، و مخلوقیت ماسواى او را به خوبى بشناسد تا بر اساس آن هرگز موجودى را که آیت مخلوقیت بر جبین دارد معبود خود ندانسته

ذات متعالى آفریدگار حقیقى خویش را با آفریده‏هاى او یا آفریده‏هاى اوهام و خیالات خود اشتباه نگرفته، و تنها به اینکه نام خدا یا آفریدگار یا واجب الوجود بر یافته خود نهاده است دل خوش ندارد.

اینجاست که ما شالوده بحث خداشناسى را بر این مى‏نهیم که ملاک مخلوقیت موجوداتى که آن‏ها را مى‏یابیم چه چیزى بوده و به کدامین دلیل حکم به نیازمندى آن‏ها به خالق و آفریننده کرده، و وجود آنها را ازلى و مستغنى از وجود علت و آفریننده نمى‏دانیم؟!

بدیهى است اگر در این باره به ملاکى واقعى و حقیقى دست یافتیم که روشن‏کننده جهت مخلوقیت و نیازمندى اشیا باشد، دیگر نباید آن ملاک در ذات خالقى که او را مخلوق و نیازمند نمى‏دانیم وجود داشته باشد، چه اینکه در غیر این صورت با الفاظ و اسامى بى‏محتوا خود را دلگرم کرده‏ایم و اعتقاد ما به خداوند اساسى نخواهد داشت.